Spółka partnerska

Spółka partnerska jest to spółka osobowa utworzona w celu wykonywania wolnego zawodu. Partnerami spółki mogą być wyłącznie osoby fizyczne, które mają uprawnienia potrzebne do wykonywania wolnego zawodu. Z tego artykułu dowiesz się jak przebiega procedura utworzenia spółki partnerskiej.

Spółka partnerska – prawo

Spółka partnerska jest uregulowana przez Kodeks Spółek Handlowych, w rozdziale II. Spółka partnerska nie posiada osobowości prawnej ale ma zdolność prawną. Przepisy określają, że partnerami spółki partnerskiej mogą być wyłącznie osoby fizyczne uprawnione do wykonywania następujących zawodów:

• adwokat,
• aptekarz,
• architekt,
• biegły rewident,
• broker ubezpieczeniowy,
• dentysta,
• doradca inwestycyjny,
• doradca podatkowy,
• fizjoterapeuta,
• inżynier budownictwa,
• księgowy,
• lekarz,
• makler papierów wartościowych,
• notariusz,
• pielęgniarka,
• położna,
• radca prawny,
• rzecznik patentowy,
• rzeczoznawca majątkowy,
• tłumacz przysięgły,
• weterynarz.

Partnerów spółki powinno być co najmniej dwóch. Do założenia spółki nie jest wymagany kapitał zakładowy. Umowa spółki partnerskiej musi zawierać następujące elementy:

• nazwę wolnego zawodu, który będzie wykonywany przez partnerów,
• przedmiot działalności spółki,
• dane osobowe partnerów,
• nazwę spółki oraz jej siedzibę,
• czas trwania spółki, jeśli jest oznaczony,
• wkłady wnoszone przez partnerów oraz wraz z oznaczeniem wartości tych wkładów.

Nazwa spółki powinna zawierać imię i nazwisko przynajmniej jednego z partnerów oraz określenie “i partnerzy” lub “spółka partnerska” lub “sp. p.” oraz nazwę wykonywanego zawodu.

Partner spółki nie odpowiada za zobowiązania spółki powstałe w wyniku wykonywania wolnego zawodu przez innych partnerów. Nie odpowiada również za zobowiązania powstałe w wyniku działań pracowników pracujących pod kierownictwem innych partnerów.

Każdy z partnerów spółki ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki – tak jak w spółce cywilnej. Partnerzy mogą zdecydować o powołaniu zarządu, który będzie prowadził sprawy spółki. Zarząd może być jedno lub wieloosobowy, a w jego skład mogą wchodzić osoby fizyczne posiadające pełną zdolność do czynności prawnych, zarówno będące jak i nie będące partnerami. Powołanie zarządu nie ogranicza prawa partnerów do zasięgania informacji o sytuacji finansowej i działalności spółki.

Każdy z partnerów ma prawo do reprezentacji spółki, natomiast umowa spółki może ograniczać prawo do reprezentacji przez niektórych partnerów. Każdy z partnerów może też być pozbawiony prawa do reprezentacji na skutek uchwały partnerów powziętej większością 3/4 głosów przy obecności co najmniej 2/3 partnerów. Pozbawienie partnera prawa reprezentowania spółki staje się skuteczne z chwilą wpisu do rejestru.

Majątek spółki partnerskiej składa się z majątku wniesionego przez partnerów jako wkład podczas zakładania spółki oraz majątku nabytego przez spółkę. Nie stanowi on majątku partnerów i jest między nich dzielony dopiero po zakończeniu działalności przez spółkę.

Każdy z partnerów ma prawo do udziału w zyskach spółki. Udział każdego z partnerów jest równy, niezależnie od wysokości wniesionych wkładów, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.

Umowa spółki może nakładać na jednego lub kilku partnerów nieograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania spółki.

Rozwiązanie spółki partnerskiej może nastąpić na skutek upadłości spółki, jednomyślnej uchwały wszystkich partnerów, utraty przez wszystkich partnerów prawa do wykonywania wolnego zawodu lub prawomocnego orzeczenia sądu.

Spółka partnerska – rejestracja

Pierwszy krokiem w celu założenia spółki partnerskiej jest zawarcie umowy spółki. Musi być ona zawarta w formie pisemnej, a podpisać się muszą wszyscy partnerzy. Kolejny krok to zgłoszenie spółki do Krajowego rejestru Sądowego. Spółka partnerska powstaje w chwilą wpisania do KRS i od tego momentu może zacząć działalność. Zgłoszenie do KRS powinno zawierać:

• nazwę i siedzibę spółki,
• imiona i nazwiska partnerów oraz ich adresy do doręczeń,
• określenie wolnego zawodu wykonywanego przez partnerów w ramach spółki,
• przedmiot działalności,
• dane partnerów ponoszących nieograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania spółki jeśli umowa spółki to przewiduje,
• dane partnerów uprawnionych do reprezentowania spółki, jeśli umowa spółki ogranicza prawo do reprezentacji spółki,
• dane prokurentów lub osób powołanych do zarządu,
• do zgłoszenia należy dołączyć dokumenty potwierdzające uprawnienia do wykonywania wolnego zawodu przez każdego z partnerów.

Zgłoszenie do KRS jest możliwe tylko w formie elektronicznej poprzez portal https://prs.ms.gov.pl. Aby dokonać rejestracji należy wcześniej założyć darmowe konto na portalu.

Spółka partnerska – ZUS, podatki i księgowość

Każdy z partnerów jest płatnikiem składek na własne ubezpieczenie społeczne i zdrowotne, dlatego musi się zarejestrować jako płatnik oraz osoba ubezpieczona. Jeśli spółka partnerska będzie zatrudniać dodatkowe osoby to również musi być zarejestrowana jako płatnik w ZUS.

Spółka partnerska jest płatnikiem podatku VAT, niezależnie od wysokości przychodów, natomiast nie jest płatnikiem podatku dochodowego. Płatnikami podatku dochodowego są partnerzy, którzy mogą rozliczać się na zasadach ogólnych albo według stawki liniowej.

Spółka może prowadzić księgowość w formie podatkowej księgę przychodów i rozchodów, dopóki przychody spółki nie przekroczą kwoty 2 mln euro. Po przekroczeniu tego limitu spółka musi prowadzić księgi rachunkowe.

Kopiowanie artykułu jest dozwolone pod warunkiem zachowania linku do źródła: Spółka partnerska

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest to spółka kapitałowa utworzona przez jedną lub więcej osób. Wspólnikami mogą być zarówno osoby fizyczne jak i prawne. Wspólnicy odpowiadają za zobowiązania spółki w ograniczonym zakresie, tylko do wysokości wniesionych wkładów. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością posiada osobowość prawną.Z tego artykułu dowiesz się jak założyć spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością i jakie są wady i zalety tej formy prowadzenia przedsiębiorstwa.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością – prawo

Tworzenie i działalności spółek z o.o. jest uregulowane przez ustawę Kodeks spółek handlowych z września 2000 r. Według ustawy każda spółka z ograniczoną odpowiedzialnością musi mieć kapitał zakładowy w wysokości minimum 5000 zł. Kapitał zakładowy dzieli się na udziały, które mogą być równej lub nierównej wysokości. Jeżeli umowa zakłada, że wspólnicy mogą mieć więcej niż jeden udział, to udziały muszą być równej wysokości.

Udziały mogą być pokryte wkładem pieniężnym lub niepieniężnym. W przypadku wkładu niepieniężnego jego rodzaj oraz wartość muszą być określone w umowie spółki. Umowa powinna określać, który wspólnik wniesie wkład niepieniężny oraz ile udziałów obejmie.

Umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością powinna zawierać:

• nazwę i siedzibę spółki,
• przedmiot działalności,
• wysokość kapitału zakładowego,
• informację czy wspólnik może mieć więcej niż jeden udział,
• liczbę i wartość nominalną udziałów objętych przez poszczególnych wspólników,
• czas trwania spółki.

Umowa powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. W przypadku zawiązania spółki jednoosobowej zamiast umowy należy sporządzić akt założycielski , który również powinien mieć formę aktu notarialnego.

Umowa spółki z o.o. może być również zawarta przy pomocy wzorca umowy. Zawarcie umowy spółki przy wykorzystaniu wzorca umowy jest możliwe poprzez stronę internetową https://ekrs.ms.gov.pl/s24/. W tym celu należy założyć darmowe konto i potwierdzić je Profilem Zaufanym albo kwalifikowanym podpisem elektronicznym.

Zawarcie umowy spółki oznacza powstanie spółki z o.o. w organizacji. Może ona podjąć działalność gospodarczą i zaciągać zobowiązania ale wszelkie dokumenty muszą zawierać wyraźne oznaczenie “w organizacji”. W tym czasie wszyscy wspólnicy powinni wnieść wkłady w celu pokrycia swoich udziałów oraz powołać zarząd, a także ustanowić radę nadzorczą lub komisję rewizyjną jeśli wymaga tego umowa spółki.

Następnie zarząd zgłasza zawiązanie spółki do Krajowego Rejestru Sądowego. Po rejestracji spółki w Krajowym Rejestrze Sądowym staje się ona pełnoprawną spółką i oznaczenie “w organizacji” nie jest już wymagane.

Zgłoszenie do KRS powinno zawierać:

• nazwę, siedzibę i adres spółki,
• przedmiot działalności,
• wysokość kapitału zakładowego,
• informację czy wspólnik może mieć więcej niż jeden udział,
• informację czy wspólnicy wnoszą wkłady niepieniężne,
• sposób reprezentowania spółki,
• dane osobowe oraz adresy do doręczeń członków zarządu,
• dane osobowe oraz adresy do doręczeń członków rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej jeżeli umowa spółki nakazuje powołanie rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej,
• oznaczenie pisma przeznaczonego do publikowania ogłoszeń spółki, jeżeli umowa spółki nakazuje publikowanie ogłoszeń.

Do zgłoszenia spółki należy dołączyć umowę spółki, oświadczenie członków zarządu, że wszystkie wkłady zostały wniesione, listę wspólników i ilość objętych przez nich udziałów oraz dowód ustanowienia członków organów spółki jeśli o ich powołaniu nie stanowi umowa spółki.

Jeżeli umowa spółki została zawarta drogą elektroniczną przy wykorzystaniu wzorca umowy, to wkłady mogą zostać wniesione w ciągu tygodnia od momentu uzyskania wpisu do KRS.

Rejestracja w KRS powoduje automatyczną rejestrację spółki w ZUS-ie jako płatnik. Wspólnicy spółki z o.o. nie muszą płacić składki zdrowotnej oraz składek emerytalnych i rentowych z tego tytułu. Inaczej sprawa wygląda w przypadku jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Wspólnik takiej spółki jest płatnikiem składek na własne ubezpieczenia, więc powinien się zarejestrować w ZUS-ie jako płatnik i osoba ubezpieczona.

Organy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością

Organy spółki to zarząd, nadzór oraz zgromadzenie wspólników. Zarząd prowadzi sprawy spółki i reprezentuje spółkę. Zarząd może składać się z jednego lub więcej członków. Członek zarządu jest powoływany i odwoływany uchwałą wspólników, chyba, że umowa spółki stanowi inaczej. Umowa spółki lub uchwała wspólników może określać, że członkowie zarządu są powoływani przez radę nadzorczą.

Nadzór. Prawo do kontroli ma każdy ze wspólników spółki. Może on w każdej chwili przeglądać księgi spółki i żądać wyjaśnień od zarządu. Zarząd może odmówić wspólnikowi dostępu do informacji jeżeli istnieje obawa, że wspólnik wykorzysta je przeciwko interesom spółki. W takim przypadku wspólnik może żądać rozstrzygnięcia sprawy uchwałą wspólników.

Umowa spółki może ustanowić radę nadzorczą lub komisję rewizyjną albo oba te organy. Jeżeli kapitał zakładowy przewyższa 500 000 zł, a wspólników jest więcej niż 25 ustawa nakłada obowiązek ustanowienia rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej. Członkiem rady nadzorczej i komisji rewizyjnej nie może być członek zarządu lub osoba zajmująca stanowisko kierownicze w spółce.

Zgromadzenie wspólników jest najwyższą władzą w spółce. Każdemu wspólnikowi przysługuje prawo do udziału w zgromadzeniu wspólników oraz prawo głosu przy podejmowaniu uchwał. Uchwały zgromadzenia wspólników wymaga m.in:

• przyjęcie sprawozdania zarządu z działalności spółki oraz udzielenie absolutorium organom spółki,
• zbycie lub wydzierżawienie przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części
• nabycie i zbycie nieruchomości, użytkowania wieczystego lub udziału w nieruchomości, jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej,
• zwrot dopłat.

Podatki i księgowość spółki z o.o.

Spółka z o.o. jest podatnikiem podatku od osób prawnych – CIT. Wysokość podatku CIT wynosi obecnie:

• 5% od dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej,
• 9% podstawy opodatkowania w przypadku małych podatników (do 2 mln euro przychodu ze sprzedaży),
• 19% podstawy opodatkowania w przypadku pozostałych podatników
• dywidendy oraz dochody ze sprzedaży kryptowalut są opodatkowane stawką CIT w wysokości 19% niezależnie od wysokości przychodów.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest podatnikiem podatku VAT, niezależnie od wysokości przychodów. Spółka z o.o. musi prowadzić pełną księgowość. Na zakończenie każdego roku obrotowego spółka z ograniczoną odpowiedzialnością sporządza sprawozdanie finansowe. Sprawozdanie to jest badane przez biegłego rewidenta jeżeli spółka spełnia co najmniej dwa z trzech warunków:

• średnioroczne zatrudnienie wyniosło co najmniej 50 osób,
• suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego wynosiła co najmniej 2 500 000 euro,
• przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych za rok obrotowy wynosiły co najmniej 5 000 000 euro.

Zysk netto osiągnięty przez spółkę może być wypłacony wspólnikom w formie dywidendy. Dywidenda jest opodatkowana podatkiem w wysokości 19%.

Jednoosobowa spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

Spółka jednoosobowa różni się nieco od spółki z o.o. założonej przez co najmniej dwóch wspólników. Te różnice to:

• założenie spółki następuje poprzez sporządzenie aktu założycielskiego, a nie umowy spółki,
• wspólnik ma uprawnienia zgromadzenia wspólników,
• jeżeli wspólnik pełni także rolę członka zarządu to każda czynność prawna między wspólnikiem, a spółką wymaga aktu notarialnego,
• wspólnik jest płatnikiem ZUS-u i jednocześnie ubezpieczonym – tak jak w przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej,
• jednoosobowa spółka z o.o. nie może być jedynym wspólnikiem innej jednoosobowej spółki z o.o.

Zalety i wady spółki z ograniczoną odpowiedzialnością

Niewątpliwą zaletą tej formy prowadzenia działalności gospodarczej jest brak odpowiedzialności wspólników za zobowiązania spółki. Jeżeli spółka z ograniczoną odpowiedzialnością przestanie spłacać swoje zobowiązania, a egzekucja okaże się nieskuteczna to wierzyciele nie będą mogli prowadzić działań windykacyjnych przeciwko wspólnikom spółki. Natomiast wady spółki z o.o. to przede wszystkim wyższe koszty prowadzenia działalności gospodarczej spowodowane koniecznością prowadzenia ksiąg rachunkowych oraz rejestracji jako podatnik VAT.

Kopiowanie artykułu jest dozwolone pod warunkiem zachowania linku do źródła: Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

Jednoosobowa działalność gospodarcza

Jednoosobowa działalność gospodarcza to najprostsza i najbardziej popularna forma prowadzenia przedsiębiorstwa w Polsce. Jej założenie nie wymaga żadnego kapitału, a jedynie dokonania wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Tego typu przedsiębiorstwo może zatrudniać pracowników i prowadzić działalność na bardzo dużą skalę, aczkolwiek działanie na niektórych rynkach wymaga innej formy prawnej. Z tego artykułu dowiesz się jak założyć jednoosobową działalność gospodarczą.

Jednoosobowa działalność gospodarcza – jak zacząć

Rozpoczęcie jednoosobowej działalności gospodarczej wymaga wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Złożenie wniosku o taki wpis jest możliwe w urzędzie miasta lub gminy, urzędzie dzielnicy w Warszawie, jak również drogą elektroniczną za pośrednictwem strony internetowej https://www.biznes.gov.pl. Wniosek wypełniony online należy następnie potwierdzić za pomocą profilu zaufanego, podpisu kwalifikowanego lub podczas wizyt w urzędzie.

Podczas składania wniosku należy podać następujące dane:

• imię i nazwisko,
• rodzaj (dowód osobisty lub paszport), serię i numer dokumentu tożsamości,
• PESEL,
• obywatelstwo,
• NIP, jeśli został nadany,
• REGON, jeśli został nadany,
• adres zamieszkania,
• adres prowadzenia działalności gospodarczej – może być taki sam jak adres zamieszkania,
• nazwę firmy – musi zawierać imię i nazwisko,
• skróconą nazwę firmy – nie musi zawierać danych osobowych,
• rodzaj prowadzonej działalności,
• przewidywaną liczbę pracowników,
• datę rozpoczęcia działalności,
• informację o ubezpieczeniu w ZUS, KRUS lub w zagranicznym systemie ubezpieczeń społecznych,
• dane urzędu skarbowego właściwego ze względu na adres zamieszkania.

Podczas uzupełniania informacji na temat rodzaju prowadzonej działalności potrzebny jest jej kod PKD (Polska Klasyfikacja Działalności). Plik z aktualnymi kodami PKD możesz pobrać tutaj. Kody PKD znajdują się w arkuszu elementyKlasyfikacji w kolumnie symbol np. kod 49.41.Z oznacza transport drogowy towarów.

Po złożeniu wniosku system automatycznie prześle informację do urzędu skarbowego oraz GUS-u, dzięki czemu nadane zostaną numery NIP oraz REGON (o ile przedsiębiorca ich wcześniej nie posiadał). Do wniosku można także dołączyć formularze do ZUS-u oraz wybrać formę opodatkowania. Można też zrobić to później.

Złożenie wniosku jest darmowe. W przypadku wybrania drogi elektronicznej i potwierdzenia przy pomocy profilu zaufanego założenie firmy (łącznie z nadaniem NIP i REGON) trwa kilka-kilkanaście godzin.

Jednoosobowa działalność gospodarcza – opodatkowanie

Przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą może wybrać następujące formy opodatkowania podatkiem dochodowym:

• opodatkowanie na zasadach ogólnych,
• opodatkowanie podatkiem liniowym,
• opodatkowane ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych,
• karta podatkowa.

Każda z tych form ma swoje plusy i minusy. Opodatkowanie na zasadach ogólnych jest lepsze jeśli koszty związane z prowadzenia działalności gospodarczej są stosunkowo wysokie, przez co dochód jest na tyle niski, że przedsiębiorca nie przekroczy progu podatkowego. Opodatkowanie podatkiem liniowym opłaca się wtedy gdy dochód z działalności gospodarczej jest na tyle wysoki, że powoduje przekroczenie progu podatkowego. Należy jednak pamiętać, że stosowanie metody liniowej wiąże się z utratą praw do większości ulg podatkowych oraz z możliwości rozliczenia dochodów ze współmałżonkiem lub dzieckiem.

Opodatkowanie ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych jest opłacalne w przypadku tych firm, które mają bardzo niskie koszty prowadzenia działalności, ponieważ podstawą opodatkowania jest przychód bez pomniejszenia o koszty jego uzyskania. Tą formę opodatkowania mogą stosować przedsiębiorcy, którzy w poprzednim roku mieli przychód mniejszy niż równowartość 2 mln euro.

Stawki ryczałtu są następujące:

• 17% dla wolnych zawodów,
• 15% ze świadczenia niektórych usług m.in. pośrednictwa w handlu hurtowym, reklamowych, fotograficznych,
• 12,5% od przychodów m.in. z tytułu umowy najmu nieruchomości, ze świadczenia usług związanych z zakwaterowaniem, od nadwyżki ponad 100 000 zł,
• 10% od przychodów ze świadczenia usług w zakresie kupna i sprzedaży nieruchomości na własny rachunek,
• 8,5% od przychodów m.in. z działalności usługowej, w tym od przychodów z działalności gastronomicznej w zakresie sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5%; od przychodów m.in. z tytułu najmu nieruchomości, ze świadczenia usług związanych z zakwaterowaniem, do kwoty 100 000 zł,
• 5,5% m.in. z działalności wytwórczej, robót budowlanych,
• 3,0% m.in. z działalności usługowej w zakresie handlu, ze świadczenia usług związanych z produkcją zwierzęcą,
• 2% ze sprzedaży przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych.

Karta podatkowa jest przeznaczona dla najmniejszych firm, które prowadzą działalność w ściśle określonym zakresie działalności usługowej lub wytwórczo-usługowej. Stawki karty podatkowej są określone kwotowo w ustawie.

Decyzja o wyborze takiej, a nie innej formy opodatkowania wiąże się z płaceniem wyższych lub niższych kwot podatku dochodowego w przyszłości, dlatego warto dokładnie wszystko przeliczyć. Najgorsze jest jednak to, że przepisy podatkowe w Polsce zmieniają się dość często i trudno przewidzieć czy to co się opłaca dziś, nie będzie gorszym rozwiązaniem w przyszłości.

Mamy już początek października, a nadal nie wiadomo jak będą wyglądać ustawy podatkowe obowiązujące od 1 stycznia 2022 r. Wiadomo jedynie, że w związku z wprowadzeniem Nowego Ładu zmiany mają być bardzo duże.

Jednoosobowa działalność gospodarcza – VAT

Przedsiębiorca prowadzący JDG może być płatnikiem VAT-u ale nie musi jeśli przychody firmy za zeszły rok nie przekroczyły 200 000 zł. Niestety prowadzenie niektórych rodzajów działalności wiąże się z koniecznością rejestracji jako płatnik VAT. Ten obowiązek dotyczy m.in. prawników, jubilerów, firmy świadczące usługi doradztwa, firmy windykacyjne, firmy handlujące nowymi samochodami i częściami samochodowymi, złomem metali kolorowych i monetami.

Jednoosobowa działalność gospodarcza – księgowość

Przedsiębiorcy rozliczający się na zasadach ogólnych oraz stawką liniową muszą prowadzić książkę przychodów i rozchodów. Jeżeli przychody firmy przekroczą równowartość 2 mln euro firma musi przejść na pełną księgowość.

Firmy opodatkowane ryczałtem mają obowiązek prowadzenia ewidencji przychodów oraz wykazu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.

Podatnicy opodatkowani w formie karty podatkowej są zwolnieni z obowiązku prowadzenia ksiąg, składania zeznań podatkowych oraz wpłacania zaliczek na podatek dochodowy.

Jednoosobowa działalność gospodarcza – ZUS

Przedsiębiorca prowadzący JDG jest zarówno płatnikiem składek na ZUS, jak również osobą ubezpieczoną. Przez pierwsze pół roku prowadzenia działalności gospodarczej przedsiębiorca może płacić jedynie składkę zdrowotną, a przez następne pół roku tzw. mini-ZUS czyli obniżone składki emerytalne i rentowe. Wszelkie sprawy związane ze składaniem deklaracji można załatwiać online poprzez stronę https://www.zus.pl/pue/.

Na portal ZUS PUE można się zalogować przez profil zaufany, podpis kwalifikowany lub bankowość elektroniczną. Można także założyć konto na portalu aby w przyszłości logowanie było szybsze i bardziej wygodne.

Kopiowanie tego artykułu jest dozwolone pod warunkiem zachowania linku do źródła: Jednoosobowa działalność gospodarcza

Spółka cywilna

Spółka cywilna jest to spółka uregulowana w Kodeksie Cywilnym. Nie ma ona osobowości prawnej, a podmiotem wszelkich praw i obowiązków spółki są wspólnicy. Wspólnicy odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki. Wspólnikami mogą być osoby fizyczne oraz prawne. Z tego artykułu dowiesz się jak założyć spółkę cywilną.

Spółka cywilna – prawo

Spółka cywilna jest uregulowana w artykułach 860-875 Kodeksu Cywilnego. Artykuły te określają, że poprzez umowę spółki wspólnicy zobowiązują się do dążenia do wspólnego celu gospodarczego. Umowa spółki musi mieć formę pisemną. Każdy wspólnik wnosi do spółki wkład, którym mogą być przedmioty, prawa majątkowe albo świadczenie usług. Wkład wspólników są równe.

W czasie trwania spółki wniesiony majątek jest wspólny i nie może zostać podzielony ani sprzedany. Wierzyciel jednego ze wspólników nie może przeprowadzić egzekucji należności z majątku spółki ani z wniesionego przez niego wkładu.

Każdy ze wspólników jest uprawniony oraz zobowiązany do prowadzenia spraw spółki. Sprawy, które przekraczają zakres zwykłych czynności spółki muszą wymagają uchwały wspólników. Każdy wspólnik jest uprawniony do równego udziału w zyskach, a także stratach spółki. W umowie spółki można określić inny stosunek udziału w zyskach i stratach.

Każdy wspólnik może żądać podziału zysków po rozwiązaniu spółki. Jeżeli spółka została zawarta na dłuższy czas, wspólnicy mogą żądać podziały zysków na koniec każdego roku obrachunkowego.

Każdy wspólnik może wystąpić ze spółki zawartej na czas nieoznaczony wypowiadając swój udział na trzy miesiące przed końcem roku obrachunkowego. Z ważnych powodów może wystąpić z niej nie zachowując tego terminu; może również wystąpić ze spółki zawartej na czas oznaczony.

Wspólnikowi występującemu ze spółki zwracane są przedmioty i prawa majątkowe, wniesione przez niego jako wkład. Ponadto wypłacana jest w pieniądzu taką część wartości wspólnego majątku pozostałego po odliczeniu wartości wkładów wszystkich wspólników, jaka odpowiada stosunkowi, w którym występujący wspólnik uczestniczył w zyskach spółki.

Wierzyciel, który bezskutecznie próbował przeprowadzić egzekucję należności z majątku jednego ze wspólników spółki i uzyskał zajęcie praw do majątku na wypadek jego wystąpienia ze spółki lub jej rozwiązania, może wypowiedzieć jego udział w spółce na trzy miesiące naprzód. Natomiast w przypadku upadłości jednego ze wspólników spółka ulega rozwiązaniu.

Po rozwiązaniu spółki wspólnikom zwraca się wniesione przez nich wkłady. Pozostały majątek jest dzielony między wspólników w takim stosunku, w jakim uczestniczyli w zyskach spółki.

Spółka cywilna – rejestracja

Spółka cywilna nie ma osobowości prawnej – nie jest przedsiębiorcą. Przedsiębiorcami są natomiast wspólnicy spółki cywilnej. Dlatego też każdy z nich (o ile jest osobą fizyczną i nie jest zarejestrowany jako przedsiębiorca) musi zarejestrować się w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Można to zrobić przez internet, za pośrednictwem portalu https://www.biznes.gov.pl/pl.

Drugi krok to zawarcie umowy spółki cywilnej. Umowa musi być zawarta w formie pisemnej, natomiast nie jest konieczna obecność notariusza podczas zawierania umowy. Umowa spółki cywilnej musi zawierać następujące elementy:

• data i miejsce zawarcia umowy,
• dane wspólników,
• nazwa i siedziba,
• okres funkcjonowania spółki,
• obszar działalności gospodarczej spółki,
• cel gospodarczy, który spółka ma realizować,
• zakres działalności według PKD,
• informacja o wielkości wkładów,
• postanowienia dotyczące zmian treści umowy,
• kwestie podziału zysków i udziału w stratach,
• informacja o wspólnikach prowadzących sprawy spółki oraz o jej reprezentantach i sposobie reprezentacji,
• postanowienia dotyczące wypowiedzenia i rozwiązania umowy.

Pod podpisaniu umowy należy złożyć deklarację i opłacić podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC), który wynosi 0,5% wartości wniesionych wkładów. Podatek należy zapłacić w terminie 14 dni od momentu podpisania umowy spółki.

Trzeci krok to zgłoszenie spółki cywilnej do Głównego Urzędu Statystycznego i uzyskanie numeru REGON oraz do Urzędu Skarbowego i uzyskanie numeru NIP. Następnie wspólnicy spółki, którzy są osobami fizycznymi muszą zaktualizować wpis w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Mogą także wybrać formę opodatkowania: na zasadach ogólnych, w formie podatku liniowego, ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych lub karty podatkowej.

Ważne: możliwa jest sytuacja, że jeden ze wspólników spółki cywilnej wybierze opodatkowanie na zasadach ogólnych, a inny w formie podatku liniowego. Natomiast nie jest dopuszczalna sytuacja, że jeden ze wspólników jest opodatkowany w formie ryczałtu lub karty podatkowej, a inny na zasadach ogólnych lub podatkiem liniowym.

Spółka cywilna – VAT

Podatnikiem podatku od wartości dodanej jest spółka cywilna, a nie wspólnicy. Spółka cywilna może także korzystać z przywileju zwolnienia podmiotowego z VAT . Limit zwolnienia podmiotowego wynosi 200 000 zł. Jeżeli przychody za zeszły rok nie przekroczyły tej kwoty to spółka nie musi naliczać VATu.

Spółka cywilna – księgowość

Spółka cywilna może rozliczać się według książki przychodów i rozchodów, ryczałtu ewidencjonowanego lub prowadzić pełną księgowość. Jeżeli przychody netto spółki przekroczą 2 mln euro, spółka musi prowadzić pełną księgowość. Pełną księgowość spółka musi prowadzić także wtedy, gdy jednym ze wspólników jest osoba prawna.

Spółka cywilna – ZUS

Jeżeli spółka cywilna będzie zatrudniać pracowników to należy dokonać zgłoszenia jej jako płatnika składek w ZUS. Natomiast jeżeli wspólnicy nie zamierzają nikogo zatrudniać to każdy z nich jest płatnikiem składek za własne ubezpieczenie społeczne i zdrowotne i samodzielnie dokonuje zgłoszenia jako płatnik składek. Wspólnicy spółki cywilnej mogą korzystać z preferencyjnych składek ZUS.

Kopiowanie artykułu jest dozwolone pod warunkiem zachowania linku do źródła: Spółka cywilna

Co to jest skarga pauliańska?

Skarga pauliańska jest to rodzaj powództwa, które wierzyciel może złożyć w sądzie w celu unieważnienia czynności prawnej dokonanej przez dłużnika w celu uszczuplenia swojego majątku. Dłużnicy często ukrywają swój majątek wykorzystując do tego umowy darowizny na rzeczy członków rodziny lub sprzedaży po zaniżonej cenie. Dzięki skardze pauliańskiej wierzyciel może częściowo unieważnić takie umowy. Z tego artykułu dowiesz się jak działa skarga pauliańska i jakie są terminy przedawnienia.

Skarga pauliańska – prawo

Skarga pauliańska wywodzi się z prawa rzymskiego. W polskim porządku prawnym jest unormowana w Kodeksie Cywilnym, w artykułach 527-534. Z tych artykułów wynika, że każdy z wierzycieli może wystąpić o uznanie bezskuteczności czynności prawnej dokonanej przez dłużnika z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeżeli na jej skutek korzyści uzyskała osoba trzecia, która wiedziała o istnieniu długu lub mogła się o nim dowiedzieć przy zachowaniu należytej staranności.

Kodeks Cywilny określa, że czynności prawna jest dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli jeśli dłużnik na jej skutek stał się niewypłacalny lub stał się niewypłacalny w wyższym stopniu. Taka sytuacja zachodzi na przykład wtedy gdy dłużnik dokona darowizny części lub całości swojego majątku albo też sprzeda go po zaniżonej cenie.

Kodeks Cywilny zawiera także przesłanki do uznania, że osoba trzecia wiedziała o sytuacji dłużnika lub mogła się o niej dowiedzieć przy zachowaniu należytej staranności. Te przesłanki występują wtedy gdy osoba trzecia, która uzyskała korzyść na skutek czynności prawnej dłużnika, to osoba pozostająca z nim w bliskim stosunku lub pozostająca z nim w stałych stosunkach gospodarczych.

Jeżeli czynnością prawną, która uszczupliła majątek dłużnika była darowizna to wierzyciel może wystąpić o uznanie jej za bezskuteczną nawet jeśli osoba obdarowana nie wiedziała o sytuacji dłużnika i nie mogła się o niej dowiedzieć. Każda darowizna, której dokonał niewypłacalny dłużnik lub która spowodowała jego niewypłacalność jest w myśl Kodeksu Cywilnego uznana za działanie na szkodę wierzycieli.

Kodeks Cywilny określa także tryb postępowania. Wierzyciel powinien wystąpić z powództwem przeciw osobie trzeciej czyli tej, która weszła w posiadanie majątku dłużnika. Przedawnienie następuje po 5 latach od dokonania czynności prawnej.

Skarga pauliańska – przykład

Kowalski ma dobrą pracę, z której osiąga spore dochody oraz wysoką zdolność kredytową. Ma bardzo dobry rating w BIK, ponieważ wziął już kilka kredytów, które spłacił w terminie. Pewnego dnia pod wpływem poradników obejrzanych na Youtube postanawia rozpocząć grę na giełdzie kryptowalut. Pierwsze sukcesy, które osiąga dzięki inwestowaniu swoich oszczędności utwierdzają go w podjętej decyzji. Aby zwiększyć skalę działań zaciąga kredyt gotówkowy w banku i inwestuje w kryptowaluty.

Niestety początkowe sukcesy kończą się utratą większości zainwestowanych pieniędzy, a w dodatku traci pracę. Nie chce zrezygnować z poziomu życia, więc przestaje spłacać raty kredytu. Postanawia ukryć swój majątek przed bankiem i podpisuje umowę darowizny ze swoją siostrą, w wyniku której staje się ona właścicielką mieszkania oraz samochodu.

Z powodu braku spłat rat kredytowych bank rozpoczyna windykację należności. Ponieważ monity telefoniczne i listowne okazują się bezskuteczne bank występuje do sądu o wydanie nakazu zapłaty, a następnie zleca egzekucję komornikowi sądowemu. Po pewnym czasie komornik informuje bank, że wartość majątku ruchomego dłużnika, który podlega zajęciu jest niewielka, na rachunkach bankowych nie ma żadnych środków, a dłużnik nie posiada nieruchomości ani żadnego źródła dochodów,

Dział windykacji banku dokonuje analizy dotychczasowej współpracy z klientem i znajduje umowę kredytu hipotecznego, który Kowalski spłacił kilka lat wcześniej. Ponieważ komornik stwierdził, że dłużnik nie ma żadnych nieruchomości dział windykacji sprawdza co się stało z nieruchomością, która była zabezpieczeniem kredytu hipotecznego, wykorzystując w tym celu Elektroniczne Księgi Wieczyste (https://ekw.ms.gov.pl).

Dział windykacji dociera do informacji, że nieruchomość należy obecnie do siostry dłużnika, a właścicielką została ona w wyniku umowy darowizny. Dział prawny banku rozpoczyna procedurę skargi pauliańskiej przeciwko siostrze Kowalskiego. Do sądu cywilnego wpływa pozew banku o uznaniu umowy darowizny nieruchomości za bezskuteczną w stosunku do banku. Są uznaje pozew za zasadny wobec czego bank może wystąpić do komornika o egzekucję należności z nieruchomości należącej obecnie do siostry Kowalskiego.

Nieruchomość zostaje sprzedana w wyniku licytacji, a uzyskana kwota pieniędzy po potrąceniu wynagrodzenia komornika oraz długu Kowalskiego wobec banku przekazana siostrze Kowalskiego.

Skarga pauliańska w skrócie

Na powyższym przykładzie widać jak działa skarga pauliańska. Aby była skuteczna muszą być spełnione następujące przesłanki:

• dłużnik dokonał czynności prawnej dotyczącej swojego majątku,
• czynność prawna uszczupliła jego majątek, przez co pokrzywdziła wierzyciela, ponieważ na jej skutek nie może on odzyskać należności,
• osoba trzecia na skutek czynności uzyskała korzyść majątkową,
• dłużnik wiedział, że działa na szkodę wierzyciela,
• osoba trzecia wiedziała lub mogła się dowiedzieć, że dłużnik działa na szkodę wierzyciela,
• jeżeli czynnością prawną była darowizna to jest nieistotne czy osoba trzecia wiedziała, że dłużnik działa na szkodę wierzyciela,
• wierzyciel musi wystąpić z pozwem przeciwko osobie trzeciej, a nie przeciwko dłużnikowi,
• od czasu wykonania czynności prawnej do złożenia pozwu upłynęło mniej niż 5 lat.

Kopiowanie artykułu jest dozwolone pod warunkiem zachowania linku do źródła: Co to jest skarga pauliańska?

Kim jest beneficjent rzeczywisty?

Beneficjent rzeczywisty jest to osoba fizyczna, która pośrednio lub bezpośrednio kontroluje spółkę prawa handlowego lub spółkę osobową. Ustawa o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowania terroryzmu wprowadziła obowiązek informacyjny wobec wszystkich spółek działających w Polsce. Muszą one przesłać informacje na temat beneficjentów rzeczywistych do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych. Z tego artykułu dowiesz się jak ustalić kto jest beneficjentem rzeczywistym oraz jak go wpisać do rejestru.

Beneficjent rzeczywisty – definicja

Ustawa o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowania terroryzmu definiuje jako beneficjenta rzeczywistego każdą osobę fizyczną, która sprawuje pośrednio lub bezpośrednio kontrolę nad danym podmiotem albo w imieniu której nawiązywane są stosunki gospodarcze. Sprawowanie kontroli jest określone jako posiadanie uprawnień wynikających z okoliczności prawnych lub faktycznych, które umożliwiają wywieranie decydującego wpływu na czynności podejmowane przez dany podmiot.

W przypadku spółek akcyjnych, z ograniczoną odpowiedzialnością oraz prostych akcyjnych beneficjentem rzeczywistym jest:

1. osoba fizyczna, która posiada więcej niż 25% akcji lub udziałów w spółce,
2. osoba fizyczna, która ma więcej niż 25% głosów na walnym zgromadzeniu wspólników, także jako zastawnik albo użytkownik, lub na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu,
3. osoba fizyczna, która sprawuje kontrolę nad osobami prawnymi, które posiadają więcej niż 25% akcji lub udziałów w spółce, lub mają więcej niż 25% głosów na walnym zgromadzeniu wspólników,
4. osoba fizyczna, która sprawuje kontrolę nad spółką poprzez kontrolowanie osoby prawnej, która jest jednostką dominującą w stosunku do spółki,
5. osoba fizyczna zarządzająca spółką, jeśli nie można ustalić tożsamości osób z punktów 1-4. Taka sytuacja może nastąpić na przykład wtedy gdy jest kilku-kilkunastu udziałowców spółki i każdy z nich ma mniej niż 25% udziałów.

W przypadku spółek osobowych beneficjentami rzeczywistymi są wszyscy wspólnicy, którzy mają prawo do prowadzenia spraw spółki. W przypadku spółek jawnych są to więc wszyscy wspólnicy, w przypadku spółek komandytowych są to komplementariusze. Natomiast komandytariusze są beneficjentami rzeczywistymi tylko wtedy gdy umowa spółki komandytowej nie wyłącza wymogu uzyskania zgody komandytariuszy na podjęcie czynności przekraczających zwykły zarząd.

W przypadku trustu beneficjentami rzeczywistymi są:

• założyciel,
• powiernik,
• nadzorca, jeżeli został ustanowiony,
• beneficjenta lub beneficjentów, w których głównym interesie powstał lub działa trust,
• inne osoby kontrolujące trust

Beneficjent rzeczywisty – zgłaszanie do rejestru

Zgłosić beneficjentów rzeczywistych do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych (CRBR) może tylko osoba uprawniona do reprezentowania spółki. Nie może tego zadania zlecić nikomu innemu np. sekretarce. Zgłoszenie składa się drogą elektroniczną poprzez stronę internetową https://crbr.podatki.gov.pl.

Zgłoszenie musi być potwierdzone kwalifikowanym podpisem elektronicznym albo profilem zaufanym ePUAP. Zgłoszenie zawiera oświadczenie osoby dokonującej zgłoszenia do Rejestru o prawdziwości informacji zgłaszanych do Rejestru, pod rygorem odpowiedzialności karnej.

Osoba zgłaszająca ponosi także odpowiedzialność za szkody wynikłe ze zgłoszenia nieprawdziwych danych, a także niedotrzymania ustawowych terminów.

Obowiązek zgłaszania beneficjentów rzeczywistych mają następujące podmioty:

• spółki z ograniczoną odpowiedzialnością,
• proste spółki akcyjne,
• spółki akcyjne z wyjątkiem tych notowanych na GPW i New Connect,
• spółki jawne,
• spółki komandytowe,
• spółki komandytowo-akcyjne,
• spółki partnerskie.

Spółki mają obowiązek zgłoszenia beneficjentów rzeczywistych w terminie 7 dni od momentu wpisania spółki do Krajowego Rejestru Sądowego. Każda zmiana w strukturze właścicielskiej, której skutkiem jest zmiana beneficjentów rzeczywistych wymaga zgłoszenia do CRBR w terminie 7 dni.

Informacje podlegające zgłoszeniu to:

• nazwa spółki,
• forma organizacyjna,
• siedziba,
• numer w Krajowym Rejestrze Sądowym,
• NIP,
• imię i nazwisko beneficjenta rzeczywistego,
• obywatelstwo,
• państwo zamieszkania,
• PESEL lub datę urodzenia jeśli beneficjent rzeczywisty nie posiada numeru PESEL,
• informację o wielkości i charakterze udziału lub uprawnieniach przysługujących beneficjentowi rzeczywistemu.

Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych jest jawny i każdy użytkownik internetu może go przeglądać. Aby wyszukać beneficjentów rzeczywistych danej spółki wystarczy znać jej NIP. Przeglądanie rejestru, wpisywanie danych oraz ich aktualizacja są bezpłatne.

Zgłaszanie do rejestru – nowelizacja

W nowelizacji ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowania terroryzmu rozszerzono katalog podmiotów, które zobowiązane są do wpisywania beneficjentów rzeczywistych do CRBR. Te podmioty to:

• trusty, których powiernicy lub osoby zajmujące stanowiska równoważne mają miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub nawiązują stosunki gospodarcze lub nabywają nieruchomość na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w imieniu lub na rzecz trustu,
• europejskie zgrupowania interesów gospodarczych,
• spółki europejskie,
• spółdzielnie,
• spółdzielnie europejskie,
• stowarzyszenia podlegające wpisowi do KRS,
• fundacje.

Nowelizacja wchodzi w życie 31.10.2021r.

Ciekawostką jest fakt, że ustawa nie zawiera określenia beneficjentów rzeczywistych w przypadku spółdzielni, stowarzyszeń podlegających wpisowi do KRS oraz fundacji. Natomiast dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2015/849, której implementacją jest ustawa o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy określa, że w przypadku fundacji beneficjentami rzeczywistymi są osoby fizyczne pełniące stanowiska równoważne jak w przypadku trustów.

Wobec tego fundacje powinny zgłosić następujących beneficjentów rzeczywistych:

• fundatora,
• nadzorcę,
• beneficjentów fundacji,
• inne osoby sprawujące kontrolę nad fundacją.

A kogo mają zgłosić spółdzielnie i stowarzyszenia? Tego nie określa żaden akt prawny, ani polski, ani europejski.

Kopiowanie artykułu jest dozwolone pod warunkiem zachowania linku do źródła: Kim jest beneficjent rzeczywisty?

Bańka spekulacyjna

Bańka spekulacyjna jest to proces gwałtownego wzrostu ceny jakiegoś dobra. Pod wpływem informacji na temat bardzo wysokich zysków związanych ze wzrostem ceny popyt rośnie, występuje więc dodatnie sprzężenie zwrotne. Po okresie bardzo szybkiego wzrostu, następuje równie gwałtowny spadek ceny, co powoduje duże straty wśród części inwestorów. Z tego artykułu dowiesz się jaki jest mechanizm powstawania bańki spekulacyjnej oraz czy grozi nam bańka spekulacyjna na rynku nieruchomości w Polsce.

Bańka spekulacyjna – mechanizm

Bańkę spekulacyjną napędzają niedoświadczeni inwestorzy, którzy pod wpływem emocji podejmują irracjonalne decyzje. Jest kilka teorii dotyczących powstawanie baniek spekulacyjnych, a najbardziej popularną z nich jest teoria dr Jeana-Paula Rodrigue. Wyróżnia on cztery fazy bańki spekulacyjnej:

1. Faza ukryta – podczas tej fazy akcjami danej firmy zaczynają się interesować doświadczeni inwestorzy, którzy analizują jej fundamenty oraz otoczenie rynkowe i przewidują, że w niedalekiej przyszłości zyski firmy wzrosną. Inwestorzy ci zaczynają systematycznie skupować akcje firmy. Wszyscy uczestnicy rynku giełdowego mają dostęp do tych samych informacji, choć nie wszyscy inwestują w ten sam sposób. W tej fazie nabywcami akcji są inwestorzy kierujący się w swoich decyzjach analizą fundamentalną. Popyt na akcje rośnie, a co za tym idzie rośnie ich cena.
2. Faza świadoma – podczas tej fazy akcjami zaczyna się interesować znacznie szersze grono inwestorów, m.in. tych, którzy kierują się analizą techniczną. Inwestorzy, którzy wykorzystują analizę techniczną w procesie decyzyjnym, zazwyczaj całkowicie pomijają analizę fundamentalną firmy. Interesują ich tylko wykresy obrotów i cen akcji. W gronie nabywców jest także coraz większa liczba inwestorów, którzy “kupują, bo rośnie”. Często w tej fazie dochodzi także do pierwszej korekty, gdy część inwestorów realizuje zyski.
3. Faza manii – podczas tej fazy cena akcji rośnie coraz gwałtowniej, a w mediach pojawiają się artykuły na temat szybkiego wzrostu ceny akcji. Informacje w mediach powodują dodatkowy wzrost zainteresowania akcjami firmy, a co za tym idzie dodatkowy wzrost ceny. Nabywcami akcji są inwestorzy, którzy “kupują, bo rośnie” oraz całkowici laicy, którzy założyli konto w biurze maklerskim tylko po to, by kupić akcje tej firmy. Jednocześnie inwestorzy kierujący się analizą fundamentalną sukcesywnie wyprzedają swoje akcje. Specjaliści od analizy technicznej czekają na sygnał sprzedaży.
4. Faza krachu – do tej fazy dochodzi w momencie, gdy wszyscy kierujący się zasadą “kupuję, bo rośnie” kupili już akcje, a specjaliści od analizy technicznej zaczęli je w szybkim tempie sprzedawać. Nie ma dopływu inwestorów-laików, a w mediach pojawiają się pierwsze wypowiedzi ekspertów, że akcje są całkowicie przewartościowane. Jest więc duża podaż i mały popyt, co powoduje szybki spadek ceny. Algorytmy “stop loss” pogłębiają wyprzedaż, która ma znamiona paniki. Inwestorzy, którzy kupili akcje po maksymalnej cenie tracą znaczną część swojego kapitału, czasami nawet większość.

Współczesny rynek kapitałowy to wymarzone środowisko dla powstawania baniek spekulacyjnych. W dzisiejszych czasach można bardzo szybko założyć konto w biurze maklerskim, złożenie zlecenia przez internet czy aplikację mobilną trwa sekundy, a sieci społecznościowe i media elektroniczne umożliwiają bardzo szybkie rozprzestrzenianie się informacji, także tych o niesamowicie dużych i szybkich zyskach z inwestycji w akcje firmy X. Nie znaczy to jednak, że bańki spekulacyjne to wynalazek teraźniejszości. Powstawały one także w dawnych czasach i osiągały gigantyczne rozmiary.

Bańki spekulacyjne – przykłady

Tulipanomania w Holandii – bańka spekulacyjna na rynku cebulek tulipanów. Tulipany zostały sprowadzone do Holandii z Turcji i w krótkim czasie zyskały ogromną popularność. Niektóre z nich zostały zaatakowane przez wirusa, który powodował nietypowy kształt i kolor kwiatów. Cecha ta była przekazywana tylko podczas rozmnażania przez cebulki kwiatowe, zanikała podczas wysiewania nasion. Nietypowe odmiany stały się oznaką luksusu, a ich cena zaczęła szybko rosnąć.

Wzrost cen cebulek spowodował pojawienie się nowego popytu na rynku – inwestorów, którzy kupowali cebulki w cenach spekulacyjnych. To spowodowało wywindowanie cen do wysokości nie mającej żadnego uzasadnienia. Jedna cebulka tulipana odmiany Viceroy kosztowała w 1637 r. od 3000 do 4200 guldenów, a roczne wynagrodzenie rzemieślnika wynosiło wtedy 300 guldenów. W końcu bańka pękła, a ceny cebulek spadły o 99,999%.

Kompania Mississipi we Francji – kompania miała monopol na handel z francuską kolonią w Ameryce Północnej, a po przejęciu konkurencyjnych kompanii posiadała monopol na handel na wszystkich morzach. Dyrektorem kompanii był szkocki ekonomista John Law, który jednocześnie był założycielem i szefem Banku Królewskiego oraz ministrem finansów. Tak wysoka pozycja dyrektora banku i sprawnie przeprowadzony marketing sprawiły, że cena akcji kompanii gwałtownie wzrosła z 500 liwrów za akcję w 1719 r. do 15 000 liwrów za akcję latem 1720 r.

Niestety zyski kompanii okazały się dużo niższe niż Law przewidywał. Cena akcji zaczęła gwałtownie spadać i w ciągu pół roku spadła o 97%. Bańka spekulacyjna spowodowała znaczne wzbogacenie się inwestorów, którzy kupili akcje odpowiednio wcześnie i bankructwo tysięcy ludzi, którzy zainwestowali za późno.

Kompania Mórz Południowych w Anglii – kompania miała monopol na handel niewolnikami w Ameryce Południowej, a w 1720 r. Parlament Anglii zaakceptował plan refinansowania długu państwowego przez kompanię. W tym samym czasie gubernatorem kompanii został król Anglii Jerzy I, a inwestorami zostały różne znane osobistości. To wszystko spowodowało gwałtowny wzrost ceny akcji, ze 100 do 1000 funtów. Po osiągnięciu tej ceny kurs zaczął spadać równie szybko i spadł poniżej 100 funtów.

Bańka spekulacyjna na rynku nieruchomości w USA – w 2001 r. aby przeciwdziałać recesji Rezerwa Federalna obniżyła stopę procentową do 1.75%. Jednocześnie prezydent Bush wprowadził program pomocowy dla mniejszości etnicznych w zakupie własnej nieruchomości. Dodatkowy popyt spowodował wzrost cen. W 2003 r. Rezerwa Federalna obniżyła stopę procentową do 1%, a program dopłat do kredytów hipotecznych przez rządowe organizacje został rozszerzony.

Ceny nieruchomości zaczęły rosnąć jeszcze bardziej, co spowodowało napływ klientów kupujących nieruchomości w celach inwestycyjnych. W niektórych stanach nieruchomości rosły w tempie ponad 25% rocznie. Jednocześnie banki zaczęły udzielać kredytów hipotecznych ludziom, którzy nie mieli zdolności kredytowej i emitować obligacje zabezpieczone tymi kredytami. W tym samy czasie znacząco wzrosła inflacja; aby jej przeciwdziałać Rezerwa Federalna zaczęła podnosić stopę procentową, z 1% do 6,25%.

Wyższa stopa procentowa spowodowała ograniczenie akcji kredytowej i odpływ kapitału z rynku nieruchomości. Spowodowało to gwałtowny jak na rynek nieruchomości spadek cen. Ludzie, którzy wzięli kredyty ze zmienną stopą procentową nagle dowiedzieli się, że muszą płacić dużo wyższą ratę, a ich nieruchomość jest warta mniej niż pozostały kredyt do spłaty. Efektem było zaprzestanie spłacania kredytów i bankructwo banku Lehman Brothers zaangażowanego w obligacje zabezpieczone kredytami mieszkaniowymi subprime. Rozpoczął się ogólnoświatowy kryzys finansowy.

Należy zauważyć, że bańka na rynku nieruchomości została spowodowana przez politykę Rezerwy Federalnej oraz rządowy program pomocy uzyskiwania kredytów hipotecznych ludziom, którzy bez tej pomocy nie mogliby ich dostać, bo nie mieli zdolności kredytowej. Kiedy stopa procentowa wzrosła ci ludzie nie byli w stanie spłacać kredytu, a kapitał inwestycyjny przeniósł się na inne rynki.

Bańka spekulacyjna na rynku nieruchomości w Polsce 2021

Niektórzy eksperci, szczególnie ci związani z deweloperami lub NBP, twierdzą, gwałtowny wzrost cen na rynku nieruchomości w Polsce to nie jest żadna bańka tylko naturalny proces spowodowany wyższymi zarobkami Polaków. Natomiast ja twierdzę, że jest inaczej. Ceny nieruchomości rosną dużo szybciej niż płace, a ceny wynajmu nie tylko się zatrzymały ale nawet spadły.

W dodatku coraz większy odsetek mieszkań jest kupowany w celach inwestycyjnych, a nie mieszkaniowych. Czym to jest spowodowane? Polityką bardzo niskich stóp procentowych prowadzoną przez Radę Polityki Pieniężnej. Inflacja wynosi obecnie 5%, stopa referencyjna 0,1%, a więc realnie jest ujemna. Tak niska stopa procentowa oraz skupowanie obligacji skarbu państwa przez NBP, skutkuje bardzo niskim oprocentowaniem zarówno lokat, jak i obligacji.

Obligacje skarbowe nie gwarantują obecnie ochrony kapitału tylko stratę – to samo dotyczy lokat bankowych. Dlatego też posiadacze kapitału szykują alternatywnych form inwestycji, a jedną z nich są nieruchomości. Dodatkowy popyt powoduje wzrost cen oraz napływ kolejnych inwestorów. W pewnym momencie Rada Polityki Pieniężnej będzie jednak musiała podnieść stopy procentowe, ponieważ inflacja znacząco odbiega od przyjętych założeń.

Wzrost stopy referencyjnej spowoduje wzrost kosztów kredytu co uniemożliwi części klientom zaciągnięcie kredytu hipotecznego, gdyż nie będą mieli zdolności kredytowej. Z kolei inwestorzy, którzy zakupili nieruchomości będą chcieli wycofać się z inwestycji. Wzrost podaży oraz niższy popyt spowoduje gwałtowny spadek cen nieruchomości.

Kopiowanie artykułu jest dozwolone pod warunkiem zachowania linku do źródła: Bańka spekulacyjna